เชื่อได้เลยว่าหลายคนคงมีปัญหาหลงลืมกินยาไปบ้าง จำไม่ได้ว่าต้องกินยาก่อนอาหาร หรือหลังอาหารกันแน่ และต้องกินกี่โมงหรือไม่ก็ลืมไปเลย สามารถกินยาตอนท้องว่าง ได้หรือมั้ย วันนี้เรามาหาคำตอบกัน หากว่าลืมกินจะกลับมากินย้อนได้หรือไม่ ถ้าไม่ได้แล้วต้องทำอย่างไร
สารบัญเนื้อหา
กินยาอย่างไรให้ถูกวิธี
- ควรทานยาตรงเวลาและตามจำนวนที่แพทย์บอกไว้อย่างสม่ำเสมอ
- อ่านฉลากก่อนทานยาทุกครั้ง
- จัดยาแยกไว้ตามช่วงเวลาเดียวกัน เช่น เช้า กลางวัน เย็น แยกย่อยเป็นก่อน-หลังอาหาร เพื่อสะดวกต่อการกินยา
- ตั้งนาฬิกาปลุกหรือจดใส่กระดาษไว้ในที่เห็นง่ายเพื่อกันลืม
ข้อควรรู้ก่อนกินยา
- ยานี้ช่วยแก้อะไร
- กินเมื่อไหร่ ช่วงเวลาไหน
- มีผลข้างเคียงหรือไม่ ถ้ามีแล้วมีผลข้างเคียงแบบไหน
- ต้องกินนานแค่ไหน
- วิธีเก็บรักษายา ยาบางตัวต้องเก็บในที่แห้งหรือในที่เย็น
แล้วถ้าลืมกินยาละ ทำไงดี?
ลืมกินยา ทำไงดี
วัยผู้สูงอายุเป็นวัยที่ลืมกินยามากที่สุดเพราะผู้สูงอายุหลายคนมีโรคประจำตัวมาก เช่นความดัน เบาหวาน จึงจำเป็นต้องทานยาหลายชนิดจนบางครั้งอาจทำให้ลืม ถ้าเกิดลืมขึ้นมาละ ทำไงดี?
ยาความดันจำเป็นต้องกินต่อเนื่องทุกวันและกินให้ตรงเวลา หากลืมกินยาความดัน ก็ให้ปฏิบัติเหมือนกินยาทั่วไป คือ หากนึกขึ้นได้ให้รีบกิน แต่หากใกล้เวลามื้อต่อไปแล้ว ให้กินยามื้อนั้นแทน และไม่ควรกินยาเพิ่มเป็น 2 เท่า เด็ดขาด เพราะจะทำให้ความดันโลหิตต่ำลง เวียนหัว หน้ามืด หรือหมดสติเลยก็ได้
ยาซึมเศร้าก็เหมือนกันไม่ควรหยุดใช้ยาหรือลืมบ่อยๆหลายครั้งอาจจะทำให้เกิดอาการถอนยา และอาจจะผลข้างเคียง เช่น เวียนหัว คลื่นไส้ หรือมีอาการเหมือนไข้หวัดใหญ่ แนะนำถ้าลืมกินยาบ่อยๆให้ตั้งเวลาไว้ พกยาติดตัวไว้ทุกที่
แต่ไม่ควรลืมกินยาบ่อยนะครับต้องกินติดต่อกันถึงจะเห็นผล โดยเฉพาะหากลืมกินยาปฏิชีวนะหรือยาฆ่าเชื้อเพราะอาจ ทำให้ดื้อยาได้รวมถึงเสี่ยงต่อการติดเชื้อ แต่หากลืมไปแล้วก็ปล่อยให้กินมื้อถัดไปเลย
ถ้าเป็นยาที่ต้องรับประทานเมื่อมีอาการ เช่นยาแก้อักเสบ ยาแก้ปวด ควรกินตอนที่มีอาการจริงๆถึงแม้ว่าจะระบุว่า ให้กินยาทุกๆ 4-6 ชั่วโมง ทุก 8 ชั่วโมง หรือทุก 12 ชั่วโมงก็ตาม ถ้ามีอาการเมื่อไหร่ก็กินยาได้ทันที โดยไม่ต้องคำนึงถึงมื้ออาหารเลย
ลืมกินยาก่อนอาหาร
หลักการที่ถูกควร“กินยาก่อนอาหาร ประมาณ 30-60 นาที ต้องกินตอนท้องว่าง คือไม่มีอาหารในท้องเลยเท่านั้น” เพื่อป้องกันไม่ให้น้ำยากรดกระเพาะอาหารดูดซึมยาจนหมดเพราะยาบางชนิดต้องการเวลาประมาณ 30 นาทีก่อนจะออกฤทธิ์อีกด้วย
หากลืมกินยาก่อนอาหาร กินหลังอาหารได้มั้ย เป็นคำถามที่หลายคนสงสัย
คำตอบคือ ไม่ควรกินพร้อมหรือหลังอาหาร ให้ข้ามมื้อนั้น แล้วทานยาก่อนอาหารมื้อถัดไป หรือปล่อยให้ท้องว่างสัก 2 ชั่วโมงก็ได้ครับ
ลืมกินยาหลังอาหาร
หลักที่ถูกต้อง “ควรทานยาหลังอาหารประมาณ 15-20 นาทีหรือกินยาพร้อมอาหารก็ได้ แต่ไม่ควรกินตอนท้องว่าง เด็ดขาด” เพราะจุดประสงค์หลักของทานยาหลังอาหารคือให้ยาไปอยู่ในกระเพาะพร้อมอาหารเท่านั้นเอง เพราะยาบางชนิดมีฤทธิ์กัดกระเพาะ อาจทำให้ท้องอืด คลื่นไส้หรืออาเจียน หรือบางชนิดต้องการให้กรดในกระเพาะช่วยดูดซึมตัวยาเข้าสู่ร่างกาย
หากลืมกินยาหลังอาหารจริงๆ ให้รีบกินทันทีเมื่อนึกขึ้นได้ ถ้ายังไม่เกิน 15 นาทีหลังทานอาหารเสร็จให้กินตามได้เลย แต่หากเลยไป 2 ชั่วโมงแล้วหรือใกล้มื้ออาหารต่อไปให้ทานยาหลังอาหารมื้อนั้นไปเลย หรือทานอาหารมื้อย่อยแล้วกินยาหลังอาหารมื้อย่อยนั้นแทน แต่ไม่ต้องทานยาเป็น 2 เท่า ให้กินตามปกตินะครับ
ลืมกินยาก่อนนอน
ปกติ “ควรกินยาก่อนนอน ประมาณ 15-30 นาทีหรือกินยาตอนที่พร้อมจะเข้านอนแล้วจริงๆ” เพราะยาพวกนี้จะมีฤทธิ์ทำให้ง่วงซึม ถ้าลืมแล้วก็ปล่อยให้ลืมไป ไม่ต้องกินยาตอนเช้าวันถัดไปหรือกินยา 2 เท่าก่อนนอน ให้วันถัดไป เพราะยาพวกนี้มีอาการทำให้ง่วงซึม เลยให้กินยาก่อนนอน เท่านั้นเอง
“แต่ต้องระมัดระวังไม่นอนทันทีหลังกินยาเพราะอาจจะทำให้ติดคอ
ให้รอสักพักแล้วรอให้ยาออกฤทธิ์เอง”
ดังนั้นยาก่อนนอน ต้องกินอาหารไหม ไม่จำเป็นครับ เพราะเป็นยาที่ให้ทำให้ง่วงซึมเศร้า ไม่ได้ออกฤทธิ์กัดกระเพาะ
คำแนะนำเมื่อกินยา
- ก่อนใช้ยาควรอ่านฉลากให้ละเอียด เข้าใจก่อนทุกครั้ง
- ดูวันผลิต-หมดอายุก่อนทุกครั้ง
- ควรสังเกตสิ่งที่ผิดปกติ เช่น คลื่นไส้ อาเจียน มีผื่นขึ้น หากมีสิ่งผิดปกติเกิดขึ้นควรหยุดแล้วรีบไปพบแพทย์ทันที
- เมื่อไปพบแพทย์ควรแจ้งแพทย์ว่าทานยาหรือแพ้ยาอะไรบ้าง
- ถ้าลืมทานยาควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรว่าควรทำอย่างไร
- ไม่ควรแกะยาออกจากแผง เพราะยาบางตัวมีความไวต่อแสงและความชื้น
- ควรพบแพทย์ตามนัดอย่างสม่ำเสมอ
หากลืมทานยาในมื้ออาหารนั้น มื้อต่อไปไม่ควรทานยาดับเบิ้ลเป็น 2 เท่าเพราะมันจะทำให้ร่างกายได้รับยาเกินขนาด
หากลืมทานยาแล้วนึกขึ้นได้ ควรทานยาทันที
แต่ถ้าเป็นยาที่ทานหลังอาหาร ระวังไม่ควรทานตอนท้องว่างให้หาอะไรรองท้องก่อน แต่ถ้าใกล้ถึงเวลาทานมื้อต่อไปพอดี ให้ทานยาหลังอาหารมื้อนั้นรวบยอดไปเลย แต่ไม่ควรทานยาดับเบิ้ล 2 เท่านะครับ
สรุปทำไงดีเมื่อลืมกินยา
ยาบางประเภทอาจมีวิธีการกินนอกเหนือจากยาปกติทั่วไป กินก่อนหรือลังอาหารได้ปกติไม่เป็นอะไร แต่ยาบางชนิดต้องกินตามช่วงเวลาที่กำหนดเท่าไหร่ ไม่ควรกินยาตอนท้องว่าง เพราะอาจจะส่งผลข้างเคียงต่อร่างกายได้ ดังนั้นควรปรึกษาแพทย์ทุกครั้งเรื่องหากลืมกินยา และควรปฏิบัติตามที่แพทย์แนะนำ
